Achtergrond en geschiedenis
Door de aanleg van wegen, vaarwegen en spoorwegen zijn de natuurgebieden in Nederland de afgelopen decennia als het ware versnipperd geraakt. In het wild levende dieren kwamen daardoor steeds meer vast te zitten in een onnatuurlijk klein leefgebied. De natuur is ‘versnipperd’ geraakt.
Het ‘ontsnipperen’ gebeurt door de aanleg van onder andere ecoducten, ecoduikers, faunatunnels en makkelijk uittreedbare oevers rondom bestaande rijksinfrastructuur tussen de versnipperde gebieden. Dieren – van wilde zwijnen, herten en dassen tot zelfs vleermuizen – kunnen zo weer veilig oversteken. Ook hebben de dieren een grotere leefruimte, toegang tot voedsel en schuilplaatsen en vinden ze makkelijker een geschikte partner. Dankzij de aanleg van faunapassages zijn faunaslachtoffers van aanrijdingen met weg- en treinverkeer of verdrinking ook afgenomen. Het Meerjarenprogramma Onstnippering (MJPO) zorgde voor een ontsnippering van de natuur.
Samen werken aan oplossingen
Rijkswaterstaat en ProRail voerden het MJPO uit, in opdracht van de Rijksoverheid en onder regie van de provincies. Het programma heeft daarmee een grote bijdrage geleverd aan het Natuurnetwerk Nederland (het Nederlandse netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden).
Tot 2018 en daarna
Bij aanvang van het Meerjarenprogramma Ontsnippering in 2005 zijn de locaties vastgelegd die ontsnipperd moesten worden. De in totaal 176 knelpunten zijn de afgelopen jaren opgelost door de aanleg van allerlei soorten faunavoorzieningen. Met een positief resultaat: veel van deze voorzieningen worden intensief gebruikt door de dieren waarvoor ze bedoeld zijn.
In 2018 is het programma afgerond, maar bij de aanleg van nieuwe infrastructuur zal ontsnippering altijd op de agenda staan, geborgd door de Wet natuurbescherming. De opgedane kennis uit het MJPO wordt gedeeld met provincies, andere beheerorganisaties en aan het buitenland; want ook daar wordt ontsnipperd.
MJPO en Natuurnetwerk Nederland
De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) was de naam voor een samenhangend landelijk netwerk van bestaande en nog te ontwikkelen natuurgebieden en de verbindingen daartussen. Het werd geïntroduceerd in 1990 als basis voor het natuurbeleid van de overheid. Het doel was om nieuwe natuur aan te leggen en bestaande natuurgebieden in Nederland beter te verbinden met elkaar en het omliggende agrarische gebied.
Van EHS naar NNN
Voorheen was het Rijk verantwoordelijk voor de realisatie van de EHS. In 2014 is de verantwoordelijkheid voor natuurbeheer overgedragen aan de provincies. De oorspronkelijke EHS is toen grotendeels opgenomen in een nieuw netwerk: het Natuurnetwerk Nederland (NNN). De provincies hebben de taak om de precieze begrenzing hiervan vast te stellen.
Belangrijke bijdrage MJPO
Doelstelling is dat het Natuurnetwerk Nederland in 2027 is gerealiseerd. Het MJPO levert hier een belangrijke bijdrage aan door de knelpunten in het netwerk op te lossen die zijn ontstaan door de aanleg van de rijksinfrastructuur.
Lees meer over de EHS en het Natuurnetwerk Nederland op Rijksoverheid.nl en de website van het IPO.